RDT چیست؟ |RDT راز کنترل الکتریسیته ساکن قهوه

الکتریسیته ساکن در فرآیند آسیاب قهوه، چالشی دیرینه در میان باریستاهای خانگی و متخصصین اسپرسو است. این پدیده نه تنها منجر به ریخت و پاش بر روی پیشخوان می‌شود، بلکه بر توزیع ذرات قهوه و در نهایت کیفیت استخراج تأثیر می‌گذارد. «تکنیک قطره راس» یا RDT یک مداخله ساده اما علمی است که برای غلبه بر این مشکل طراحی شده است.

RDT چیست و چرا اهمیت دارد؟

RDT که مخفف عبارت Ross Droplet Technique است، یک روش آسان است که توسط دیوید راس در حدود سال ۲۰۰۵ میلادی در یک انجمن قهوه ابداع شد. این تکنیک شامل افزودن یک مقدار اندک آب به دانه‌های قهوه، درست پیش از آسیاب کردن آن‌ها در آسیاب برقی است.

RDT چرا اهمیت دارد ؟

این روش نقش مهمی در کاهش مشکلات ناشی از الکتریسیته ساکن در هنگام آسیاب قهوه دارد.

مشکلات ناشی از الکتریسیته ساکن:

1. چسبیدن ذرات ریز قهوه : الکتریسیته ساکن باعث می‌شود ذرات ریز قهوه به تیغه‌ها و بدنه داخلی آسیاب بچسبند یا به اطراف پرتاب شوند.

2. تشکیل توده‌های قهوه: ذرات با بار منفی قوی به ویژه ذرات ریز به ذرات بزرگتر چسبیده و توده‌های کوچک (۱ تا ۲ میلی‌متری) تشکیل می‌دهند. این توده‌ها در بستر قهوه مانند سنگ‌های درشت عمل کرده و باعث جریان نامنظم آب و کاهش سطح تماس می‌شوند.

3. کاهش دقت دوزینگ: الکتریسیته ساکن منجر به باقی ماندن مقداری از قهوه آسیاب شده در دستگاه می‌شود. به عنوان مثال در یک مقایسه، آسیاب بدون RDT حدود ۰.۳ گرم قهوه در دستگاه ماند در حالی که با RDT این میزان به ۰.۱ گرم کاهش یافت.RDT با افزایش هدایت محیط داخل آسیاب به خنثی شدن بار ساکن کمک کرده و از ایجاد این مشکلات جلوگیری می‌کند.

بیشتر بخوانید : قرص تمیزکننده آسیاب قهوه چیست؟

چه مقدار آب برای RDT مناسب است؟

اصل کلیدی در اجرای روش RDT استفاده از حداقل مقدار ممکن آب است. برای کاهش مؤثر الکتریسیتهٔ ساکن، معمولاً یک یا دو اسپری سبک از بطری مه‌پاش یا حتی یک قطره آب کفایت می‌کند. با این حال، در مطالعات علمی برای بررسی حداکثر تأثیر آب بر جریان و استخراج قهوه، از دوزهای بالاتری استفاده شده است. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که برای دستیابی به بیشترین کاهش بار ساکن، می‌توان تا حدود ۲ درصد وزن قهوه آب افزود. به عنوان نمونه، جیمز هافمن (James Hoffmann) در آزمایش خود از مقدار ۲۰ میکرولیتر آب به ازای هر گرم قهوه استفاده کرد که معادل حدود سه تا چهار اسپری برای یک دوز ۱۸ تا ۲۰ گرمی است.

چه نوع آبی برای RDT مناسب است؟

به طور کلی می‌توان از آب لوله‌کشی معمولی استفاده کرد اما آب تصفیه‌شده یا مقطر توصیه می‌شود.

روش و فرایند اجرای تکنیک قطره راس (RDT)

اجرای این تکنیک بسیار ساده است و باید بلافاصله پیش از آسیاب کردن دانه انجام شود.

روش اسپری :

ابتدا مقدار مورد نظر از دانه‌های قهوه را، که معمولاً به‌صورت تک‌دوز (Single Dose) استفاده می‌شود در ظرف یا فنجان مخصوص دوزینگ قرار دهید. سپس با استفاده از یک بطری اسپری مه‌پاش کوچک (مانند بطری ۳۰ میلی‌لیتری) یک یا دو پاف آب روی دانه‌ها اسپری کنید. پس از آن دانه‌ها را به‌آرامی تکان دهید یا هم بزنید تا رطوبت به‌طور یکنواخت روی تمام سطح آن‌ها پخش شود. در پایان دانه‌های مرطوب‌شده را داخل آسیاب بریزید و آسیاب‌کردن دانه ها را انجام دهید.

روش‌ قاشق خیس:

روش قاشق خیس: پشت یک قاشق را خیس کرده و آن را در دانه‌های قهوه هم بزنید. این روش دقت کمتری دارد و ریسک آب‌دهی بیش از حد را افزایش می‌دهد. این روش کمتر پیشنهاد می شود.

مزایای تکنیک قطره راس

1. کاهش الکتریسیته ساکن: این تکنیک به طور قابل توجهی الکتریسیته ساکن را کاهش می‌دهد.
2. کاهش ریخت و پاش : میز کار و محیط آسیاب تمیزتر می‌ماند و هدر رفت قهوه کاهش می‌یابد.
3. بهبود دقت دوزینگ: با کاهش بقایای قهوه چسبیده در آسیاب ، دوز خروجی با دوز ورودی تطابق بیشتری پیدا می‌کند.
4. عملکرد بهتر آسیاب: بسیاری از طرفداران RDT گزارش می‌دهند که آسیاب آن‌ها تمیزتر کار می‌کند و بقایای کمتری از قهوه در آن می‌ماند که برای طعم بهتر نیز مفید است (جلوگیری از ترکیب دانه‌های کهنه با تازه).

ملاحظات و چالش‌های تکنیک قطره راس

خطر زنگ‌زدگی تیغه‌ها: اگر آسیاب شما از تیغه‌های غیر از فولاد ضد زنگ (Stainless Steel) استفاده می‌کند، استفاده از RDT توصیه نمی‌شود. رطوبت می‌تواند باعث زنگ‌زدگی تیغه‌ها شود و هر گونه مزیت RDT را از بین ببرد.

گرفتگی آسیاب: اگر مقدار آب بیش از حد باشد، دانه‌ها خیس شده و ممکن است تیغه‌ها با قهوه خمیری و لزج مسدود شوند.

لزوم استفاده در حالت Single Dosing: :روش RDT فقط برای آسیاب کردن دوزهای تک‌نفره مناسب است. افزودن آب به مخزن پر از دانه قهوه (Hopper) توصیه نمی‌شود، زیرا احتمال کپک‌زدگی را بالا می‌برد.

زمان مناسب اجرا: باید آب را درست قبل از آسیاب اضافه کنید، چون نگهداری دانه‌های مرطوب باعث کاهش تازگی و افت کیفیت قهوه می‌شود.

مقایسه RDT با WDT و AutoComb

تکنیک قطره راس  معمولاً در کنار روش‌هایی مانند WDT یا ابزارهایی مانند AutoComb مورد مقایسه قرار می‌گیرد. تفاوت اصلی در این است که RDT پیش از آسیاب، از ایجاد الکتریسیته ساکن و تجمع دانه‌ها جلوگیری می‌کند، در حالی که WDT و AutoComb پس از آسیاب، برای از بین بردن توده‌های ایجادشده و یکنواخت‌سازی بستر قهوه در پرتافیلتر به‌کار می‌روند. مزیت مهم RDT این است که فرایند کار را تمیزتر، سریع‌تر و دقیق‌تر می‌کند و از چسبیدن ذرات قهوه به بخش‌های داخلی آسیاب می‌کاهد. در واقع، RDT به‌عنوان یک اقدام پیشگیرانه عمل می‌کند و باعث می‌شود ذرات قهوه با کمترین چسبندگی و بیشترین دقت وارد پرتافیلتر شوند. مطالعات نشان داده‌اند که ترکیب استفاده از RDT و AutoComb می‌تواند بالاترین میزان استخراج را فراهم کند، هرچند ممکن است در این حالت نیاز به درجه آسیاب کمی درشت‌تر باشد.

نکات کاربردی برای استفاده از RDT و گرفتن بهترین نتیجه

1. بررسی تیغه‌ها: تنها در صورتی از RDT استفاده کنید که آسیاب شما مجهز به تیغه‌های فولاد ضد زنگ (Stainless Steel) باشد.
2. کالیبراسیون دقیق: میزان پاشش بطری اسپری خود را کالیبره کنید؛ اغلب یک یا دو پاف کافی است. همیشه با حداقل شروع کنید و نتایج را مشاهده کنید.
3. توجه به رطوبت محیط: در محیط‌هایی با رطوبت بسیار بالا، ممکن است نیازی به RDT نباشد.
4. استفاده از شیشه دوزینگ: برای اسپری کردن از یک ظرف یا شیشه دوزینگ استفاده کنید و پس از اسپری حتماً آن را تکان دهید تا رطوبت روی تمام دانه‌ها توزیع شود.

RDT برای قهوه‌ای دارک رست بهتر است یا لایت رست ؟

تأثیر روش RDT بستگی زیادی به میزان رطوبت دانه قهوه دارد، که این عامل مستقیماً با نوع رُست مرتبط است. دانه‌های رُست تیره معمولاً رطوبت بسیار کمی دارند (کمتر از ۲ درصد) و در هنگام آسیاب، بار الکتریکی منفی قوی‌تری تولید می‌کنند؛ به همین دلیل، استفاده از RDT در این نوع قهوه‌ها بسیار مؤثر است و به‌طور قابل‌توجهی از ایجاد الکتریسیته ساکن و چسبیدن ذرات جلوگیری می‌کند. در مقابل، رُست‌های روشن‌تر معمولاً رطوبت بیشتری دارند و بار الکتریکی مثبت تولید می‌کنند، اما همچنان ممکن است برخی از آن‌ها نیز الکتریسیته ساکن بالایی ایجاد کنند. در مجموع، RDT برای هر دو نوع رُست مفید است، اما اثر آن در رُست‌های تیره به‌دلیل بار منفی قوی‌تر، معمولاً چشمگیرتر و محسوس‌تر خواهد بود.

 رست قهوه چیست؟ 

اسپری آب برای کدام روش‌های دمی و اسپرسو مناسب‌تر است؟

روش RDT یا اسپری کردن مقدار کمی آب روی دانه‌های قهوه در هر نوع آسیابی که الکتریسیته ساکن ایجاد می‌کند مفید است، اما بیشترین تأثیر آن در تهیه اسپرسو و قهوه‌هایی با آسیاب بسیار ریز مانند اسپرسو یا قهوه ترک دیده می‌شود. در آسیاب اسپرسو چون ذرات قهوه بسیار ریز هستند اصطکاک افزایش یافته و در نتیجه الکتریسیته ساکن بیشتری تولید می‌شود؛ به همین دلیل استفاده از RDT به‌ویژه در آسیاب‌های تک‌دوز (Single-Dose) که سیستم ضد استاتیک داخلی ندارند اهمیت زیادی دارد. در روش‌های دمی مانند پور اوور نیز اگرچه به‌دلیل درشت‌تر بودن ذرات، میزان الکتریسیته ساکن کمتر است، اما استفاده از RDT می‌تواند به کاهش چسبندگی و باقی‌مانده‌های قهوه در آسیاب کمک کند.

تکنیک قطرات ROSS آیا به بهبود استخراج کمک می‌کند؟

این‌که آیا تکنیک قطرات RDT می‌تواند به بهبود فرایند استخراج قهوه کمک کند یا نه، یکی از موضوعات پر‌بحث در میان علاقه‌مندان قهوه تخصصی است و نتایج به‌دست‌آمده در این زمینه یکسان نیست. برخی پژوهش‌های علمی نشان داده‌اند که RDT تنها برای کاهش الکتریسیته ساکن مفید نیست، بلکه با افزودن مقدار کمی رطوبت، از تشکیل توده‌های ناشی از بار الکتریکی جلوگیری کرده و باعث توزیع یکنواخت‌تر ذرات بسیار ریز قهوه می‌شود. این موضوع می‌تواند منجر به جریان آرام‌تر اسپرسو و افزایش سطح استخراج گردد. در مقابل، برخی آزمایش‌های عملی مانند تحقیق انجام‌شده توسط گروه باریستا هاستل با استفاده از آسیاب EK43، نشان داده‌اند که افزودن حدود دو درصد آب ممکن است باعث کاهش میزان استخراج شود.

جمع بندی :
در مجموع، RDT روشی مؤثر برای کاهش الکتریسیته ساکن در فرآیند آسیاب قهوه است. میزان تأثیر آن بر استخراج، به عواملی مانند نوع آسیاب (تیغه تخت یا مخروطی)، سرعت چرخش تیغه‌ها، جنس محفظه و همچنین ویژگی‌های قهوه از جمله نوع رُست بستگی دارد. استفاده از این تکنیک می‌تواند جریان و میزان استخراج را کنترل‌پذیرتر کرده و در نتیجه، به دستیابی به طعم‌های متعادل‌تر و جذاب‌تر در فنجان نهایی کمک کند.